Piche στα πορτογαλικά είναι η πίσσα.
O όρος Pixação αναφέρεται στην πρακτική του “να αφήνεις σημάδια από πίσσα” και για τις βραζιλιάνικες προλεταριακές υποκουλτούρες έχει ένα έξτρα ιστορικό βάρος. Χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τα μήντια κατά την δεκαετία των 50s για να περιγράψει τα (κομμουνιστικά και αντιεξουσιαστικά) πολιτικά συνθήματα που αναγράφονταν στους βραζιλιάνικους τοίχους, όπως και, στη συνέχεια, εκείνα που έρχονταν να αντιταχθούν στην δικτατορία που ακολούθησε το πραξικόπημα του 1964. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ένα κύμα φτωχών πιτσιρικάδων απ’ τις φαβέλες του Σάο Πάολο ξαναχρησιμοποίησαν αυτό τον -εγκαταλειμμένο για περισσότερο από μια δεκαετία- όρο, αυτή την φορά για να γράψουν τα ονομάτα τους. Μέσα σε μια πόλη και μια κοινωνία που διακήρυσσε με κάθε ευκαιρία και τρόπο πως οι νεανικοί προλεταριακοί πληθυσμοί των φαβέλων ήταν περισσευάμενοι: άνθρωποι για τα ονόματα των οποίων δεν θα υπήρχε χώρος στην ιστορία των πόλεων. Οι pixadores (αυτοί που κάνουν το pixação), χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν την συλλογική τους ευρηματικότητα και το ταξικό τους μίσος, ρίσκαραν και ρισκάρουν μια σύλληψη (και τις ζωές τους, συχνά) για να βανδαλίσουν τις πιο δύσκολες, απρόσιτες γι’ αυτούς όψεις μιας πόλης που δεν τους χωράει, με τα ιδιαίτερα γεωμετρικά αλφάβητα που σχηματίζουν τα ονόματά τους.

(Πολιτικό; Απόλυτα.)


Με το όνομα “Καθαρή Πόλη”, το 2006, ο δήμαρχος του Σάο Πάολο Gilberto Kassab βάφτισε ένα δημοτικό πρότζεκτ το οποίο φιλοδοξούσε να σβήσει το παράνομο γκραφίτι που μόλυνε την βιτρίνα του κέντρου της πόλης, την ίδια στιγμή που χρησιμοποιούσε κρατικούς πόρους για να χρηματοδοτήσει μνημειακών διαστάσεων (νόμιμες) τοιχογραφίες από ντόπιους διάσημους “street artists”. Σ’ αυτό το πλαίσιο επένδυσε 100.000 $ στους Os Gemeos, Nunca, Nina, Finok και Zefix (οι πρώτοι 3 είχαν συμμετάσχει μεταξύ άλλων και στο αθηναϊκό mural της Πειραιώς απέναντι απ’ την Τεχνόπολη, ενώ στο παρελθόν είχαν συνδεθεί σε κάποιο βάθμο και με το “κίνημα” των pixadores) για έναν τεράστιο τοίχο στο κέντρο της πόλης.

Τον Μάρτη του 2010, μετά από 30 μέρες καταρρακτώδους βροχής, που είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 76 κατοίκων στις υποβαθμισμένες γειτονιές του Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Τζανέιρο, ο Kassab φροντίζει απ’την πρώτη μέρα της ηλιοφάνειας να αναθέσει σε πολυμελή δημοτικά συνεργεία με γερανούς και ειδικά σφουγγάρια να στεγνώσουν τον ακριβοπληρωμένο τοίχο την ίδια στιγμή που τα εξαθλιωμένα προάστεια του Σάο Πάολο παρέμεναν βουλιαγμένα στις φθορές. Την επόμενη νύχτα, μια ομάδα από Pixadores φρόντισαν με τα τεράστια βανδαλιστικά τους tags να συνεισφέρουν την δική τους εικαστική παρέμβαση στον τοίχο-βιτρίνα -με την υποσημείωση ένος pixação αλφαδιού και της πρότασης “100.000 $ σε make up και μια πόλη στον όλεθρο“.

2 χρόνια νωρίτερα, στις 09-06-08, μια άλλη ομάδα από 30 pixadores είχε εισβάλλει στην Choque Cultural Gallery διαμαρτυρόμενη για την εμπορευματοποίηση και την ιδρυματοποίηση της “τέχνης του δρόμου”, μην αφήνοντας ούτε γωνιά απ’ τους τοίχους της “προοδευτικής” μεσοαστικής γκαλερί αταγκάριστη.  H επιδρομή καλέστηκε μέσω ενός διακριτικού ασπρόμαυρου flyer, διανεμημένο χέρι με χέρι αλλά και μέσω μέηλ στους κατάλληλους ανθρώπους, στο οποίο σημειωνόταν: “Θα επισκεφτούμε την σκατένια “Γκαλερί του Πολιτισμικού Σοκ”. Σύμφωνα με αυτά που διακηρύσσει, είναι το σπίτι των “υπόγειων καλλιτεχνών του δρόμου”, οπότε μας ανήκει! Ζήτω το pixação! Η τέχνη σαν έγκλημα – το έγκλημα σαν τέχνη.