Barricada: Δεν είμαστε ακριβώς επαγγελματίες, οπότε αυτό θα έχει πλάκα…
Sage: Ούτε κι εγώ, το παίζω.
Barricada: Πώς σου φαίνεται μέχρι τώρα εδώ στην ελλάδα;
Sage: Ξέρετε η εικόνα που μεταδίδεται έξω για την ελλάδα είναι χαοτική. Μπάχαλα, μολώτοφ κλπ. Μου άρεσε που είχα την ευκαιρία να περπατήσω και να μιλήσω με κόσμο, έστω και για λίγο, και να καταλάβω κάπως καλύτερα τι παίζει, ποιοί μάχονται εναντίον ποιών και γιατί. Πρόλαβα να περπατήσω λίγο και να πάρω μια γεύση της πόλης.
Barricada: Μας έλεγες χθες πως ήσουν κάπως ανήσυχος για το τι ακριβώς θα έβρισκες εδώ.
Sage: Ναι, επειδή το μόνο που ακούει κανείς για την Αθήνα είναι τα μπάχαλα, σου μένει η εντύπωση πως πρόκειται για εμπόλεμη ζώνη! Αλλά δεν είναι έτσι – εκτός απ’ όταν εσείς το επιδιώκετε. Δεν ήξερα καν πως όλες οι διαμαρτυρίες γίνονται στο ίδιο μέρος (βλ. σύνταγμα).
Barricada: Παρ’ όλα αυτά, η Αθήνα -όπως και τα ελληνικά σύνορα- είναι όντως κομμάτι μιας ευρύτερης “εμπόλεμης ζώνης”. Βέβαια αυτό αφορά κυρίως στους μετανάστες. Οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με το ρατσισμό εδώ είναι οι ίδιοι που δέχονται τις σφαίρες των ευρωπαικών κι αμερικανικών στρατών στις χώρες τους…
Sage: Οπότε αυτοί που εκδιώχνονται με τη βία από τα σπίτια τους, έρχονται εδώ κι εκδιώχνονται ξανά…
Barricada: Και φυσικά τα media φροντίζουν να φτιάχνουν για τους μετανάστες την εικόνα των απολίτιστων.
Sage: Ίσως να είναι δύσκολο όταν κάποιοι μαθαίνουν από νωρίς να είναι τόσο περήφανοι για την ιστορία και την κουλτούρα τους να μάθουν μετά να δέχονται “ξένους”. Το ίδιο ζήτημα υπάρχει και στη χώρα μου με τους μετανάστες. Τους συμπεριφερόμαστε σαν σκουπίδια. Κι ενώ μόνο λίγοι κάνουν όντως κάτι “κακό”, κατηγορούνται στο σύνολο τους. Είναι άσχημο το γεγονός πως λόγω της εγγύτητας σας με το αφγανιστάν, η ελληνική κοινωνία υποδέχεται τόσο κόσμο χωρίς όμως να δέχεται να μαθαίνει από τον πολιτισμό των άλλων. Πρέπει να βρούμε τρόπους να συνυπάρχουμε. Δεν ξέρω ποιά είναι η κατάσταση εδώ αλλά η χώρα μου χτίστηκε πάνω στη δουλειά των μεταναστών. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το παραδεχτούμε.
Barricada: Ε, εδώ η μόνη πολιτική απέναντι στους μετανάστες είναι η βίαιη υποτίμηση τους.
Sage: Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και στις Η.Π.Α. Οι μεξικάνοι εργάτες πληρώνονται ελάχιστα και δεν έχουν καμία ασφάλιση. Παρόλο που δε βρισκόμαστε σε πόλεμο με το μεξικό. Μου είναι πολύ οικείο αυτό.
Barricada: Μιλούσες πριν για την κουλτούρα, όπως καταλαβαίνεις εδώ ξέρουμε πολλά για την αμερικάνικη κουλτούρα, και τα καλά της και τα σκατά. Αυτά που γουστάρουμε όμως, προέρχονται κυρίως από μετανάστες, από μειονότητες, από τις κοινότητες των καταπιεσμένων.
Sage: Ζω σε μια χώρα σκληρή, η ιστορία της οποίας έχει προχωρήσει μέσα από σκληρούς αγώνες. Εκεί πατάει η δημιουργικότητα. Η τέχνη είναι ένα κομμάτι της ιστορίας των αγώνων και της κοινωνικής προόδου. Κι εγώ, αν και λευκός, ξέρω πολύ καλά από ποιές είναι οι ρίζες της κουλτούρας που εκπροσωπώ. Κι είμαι ιδιαιτέρως δεκτικός γιατί ξέρω πόσο όμορφα αποτελέσματα προκύπτουν όταν αναμειγνύονται διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικοί τρόποι έκφρασης. Γι’ αυτό και προσπαθώ να ταξιδεύω όσο μπορώ σε διαφορετικά μέρη και να μαζεύω εμπειρίες. Από εκεί που έρχομαι, ο κόσμος έχει τα μάτια του κλειστά γιατί φοβάται Έτσι τον έχουν μάθει. Έχουν μάθει να μην βλέπουν έξω από τα δικά τους όρια.
Barricada: “Ό,τι χρειάζεσαι είναι εδώ, δεν χρειάζεται να ψάξεις αλλού”
Sage: Ακριβώς. Κι έτσι ο κόσμος ελέγχεται καλύτερα, δε ξεσπάει… Ο χάρτης της ευρώπης θυμίζει αυτόν των Η.Π.Α. Μόνο που εκεί δεν είναι χώρες είναι πολιτείες. Ο περισσότερος κόσμος δεν έχει καν διαβατήρια γιατί δεν τους περνάει καν από το μυαλό να ταξιδέψουν. Εδώ και 12 χρόνια που ταξιδεύω, προσπαθώ κάθε φορά που γυρνάω πίσω, να καταγράφω και να εξηγώ τις εμπειρίες μου. Αλλά ο περισσότερος κόσμος δεν το καταλαβαίνει. Ας πούμε ήρθα στην ελλάδα κι είδα πως δεν είναι εμπόλεμη ζώνη! Στην πραγματικότητα, δεν είναι και τόσο διαφορετικά από εκεί που έρχομαι. Περπάτησα πολύ, μπορεί να μην πήγα στην ακρόπολη, αλλά πήγα εκεί που υπάρχει ζωή κι επικοινωνία. Είναι όπως οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Αλλά πρέπει να το δεις για να καταλάβεις τι παίζει…
Barricada: Όταν κοιτάζεις τον “άλλο” ήδη φοβισμένος, ο φόβος γίνεται μια κυρίαρχη συνθήκη.
Sage: Έτσι ακριβώς.
Barricada: Αν δεν κάνω λάθος είχες πάρει μέρος σε διάφορα γεγονότα του κινήματος “Occupy”…
Sage: Το γνωρίζω και βοήθησα στην υποστήριξη του αλλά δεν είναι κι ότι είμαι “μέλος” κάποιου πράγματος… Όχι ότι το Occupy είχε “κάρτες μέλους”, βέβαια.
Barricada: Προφανώς. Η όλη ιδέα του 99% έχει κάποια ενδιαφέροντα σημεία. Στην ελλάδα όμως τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Για παράδειγμα, προσφάτως, ένας βουλευτής της χ.α. δήλωσε πως στη χώρα μας εκτυλίσεται ένας εμφύλιος πόλεμος. Προφανώς υπερέβαλε, αλλά δεν είναι ψέμα πως υπάρχουν πολύ έντονες αντιθέσεις εντός της κοινωνίας. Είναι κάπως απλοϊκό το 99% εναντίον του 1%. Στις Η.Π.Α. πώς είναι η κατάσταση;
Sage: Κάπως έτσι όπως τα λες. Αλλά δε θα αποκαλούσαμε ποτέ κάτι τέτοιο εμφύλιο. Για μας ο όρος αυτός έχει διαφορετική ιστορία. Ήταν ο πόλεμος του Βορρά εναντίον του Νότου. Η επίσημη ιστορία μιλάει για τους καλούς βόρειους που απελευθέρωσαν τους σκλάβους. Αυτό γράφουν τα βιβλία. Δεν ξέρω αν ένας «εμφύλιος πόλεμος» είναι κάτι το πιθανό σήμερα. Αυτό όμως που έδειξε το κίνημα του “Occupy” είναι πως υπάρχει ακόμα η δυνατότητα της εξέγερσης. Κι αν και ήταν κάτι μικρό, φαίνεται πως αρκετός κόσμος ξανάρχισε να πολιτικοποιείται. Έστω και στο internet απ’ όπου πολλοί ενημερώνονται. Για παράδειγμα, ένα θέμα το οποίο αναδείχθηκε ήταν οι εξουσίες της νομοθεσίας του Patriot Act* σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να ρίξει το διαδίκτυο σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. Δεν είναι κάτι τυχαίο αν δει κανείς πως χρησιμοποιήθηκε το internet στο ιράν ας πούμε. Μου φαίνεται αδιανόητο μια κυβέρνηση να έχει τέτοια εξουσία.
Barricada: Μιλώντας για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, θα ήθελες να μας πεις ποιές ήταν οι αντιδράσεις όταν έβγαλες το “Make shift patriot”;
Sage: Ήταν κάπως τρομακτική εκείνη η περίοδος… Η αλήθεια είναι πως φοβόμουν λίγο να το βγάλω. Κανείς δε μιλούσε για τις μαλακίες που μας τάιζαν τα media κι η κυβέρνηση. Κι ίσως μόλις ένα μήνα μετά την 11-9 να ήταν κάπως νωρίς για κάτι τέτοιο. Αλλά δεν μπορούσα να περιμένω άλλο. Και δε νομίζω πως είχα ιδιαίτερη επιρροή τότε, ήμουν σχετικά γνωστός στην underground σκηνή αλλά η μουσική μου δεν έφτανε και σε πάρα πολύ κόσμο. Κι όμως, έγινε ένα απ’ τα πιο δημοφιλή μου κομμάτια γιατί εκείνη την εποχή ήμουν η μόνη φωνή ενάντια στα media. Και μιλούσα για το τι πραγματικά σημαίνει πόλεμος. Την εποχή εκείνη το napster ήταν ακόμα πολύ δημοφιλές (άλλο ένα μέσο που είχαμε για ν’ ανταλλάσουμε πράγματα που το κατέστρεψε η κυβέρνηση) και διαδόθηκε πολύ γρήγορα. Οι Public Enemy αποτελούν για μένα μεγάλη επιρροή. Όπως κι ο Ice T κι άλλοι πολιτικοποιημένοι καλλιτέχνες που μου δίδαξαν πως τον τρόπο να χρησιμοποιείς το hip hop σαν “εκπαιδευτικό εργαλείο” κι όχι μόνο σαν διασκέδαση. Προφανώς η διασκέδαση είναι ένα σημαντικό κομμάτι αλλά όταν δεν υπάρχει ένα βαθύτερο νόημα καταντάς σαν τον 50Cent…
Barricada: Υπήρχαν αρνητικές αντιδράσεις απ’ το τραγούδι; Ας πούμε απειλές.
Sage: Περιέργως όχι. Καμιά φορά μπορεί να υπήρχαν στο κοινό πεζοναύτες οι οποίοι να έβριζαν και να με «χαζοαπειλούσαν» από κοντά, μετά τη συναυλία, αλλά κι αυτό ήταν σχετικά σπάνιο. Απ’ ότι φαίνεται υπάρχουν κάμποσοι στο στρατό που ακούν τη μουσική μου κι ορισμένοι απ’ αυτούς νομίζουν πως είναι ένας ύμνος υπέρ του πολέμου… Ε, μετά απ’ αυτό σταμάτησα να δίνω τόση σημασία σ’ όσα λέγονται για τη μουσική μου. Πάντως τώρα που το λες, για κάποιο καίρο είχα κάποια προβλήματα στ’ αεροδρόμια: ψάχνανε τις αποσκευές μου κτλ. Προφανώς ήμουν “redflagged”, γεγονός, όμως που δεν είναι και εξαιρετικά ασυνήθιστο στις ΗΠΑ. Μια άλλη φορά παραλίγο να με βάλουν στη φυλακή! Όχι όμως λόγω της τέχνης μου, αλλά λόγω της γενειάδας μου… Ήμουν σ’ ένα βανάκι και μιλούσα στο κινητό, κάποιοι φοβήθηκαν και πήραν τους μπάτσους. Εκείνη την εποχή πραγματικά κυριαρχούσε ο φόβος. Μου ζήτησαν την ταυτότητα μου κι εγώ τους έδωσα το διαβατήριο μου. Ο μπάτσος δεν είχε ξαναδει κάτι τέτοιο. Του φάνηκε πολύ περίεργο. Νόμιζε πως ήταν αεροπορικό εισιτήριο. Έτσι είναι η αμερική, κυρίως στις μικρές πόλεις.
Barricada: Στο ίδιο τραγούδι άγγιζες και το θέμα της ισλαμοφοβίας…
Sage: “Δεν ξέρουμε ποιός είναι ο ένοχος, αλλά ξέρουμε πώς θα μοιάζε”…
Barricada: Πώς είναι η κατάσταση μ’ αυτό τώρα; Είναι κάτι που εξακολουθεί να υπάρχει στην ελλάδα.
Sage: Νομίζω πως στην αμερική η κατάσταση έχει βελτιωθεί λίγο. Για να είμαι ειλικρινής, δε νομίζω πως οι περισσότεροι ήξεραν καν πως το ισλάμ ήταν θρησκεία όταν έσκασε η 11/9. Μάλιστα δε θυμάμαι να έχω ακούσει για τον μουσουλμανισμό από πουθενά αλλού εκτός από το hip hop. Oι λευκοί χριστιανοί αμερικανοί θεωρούν πως οτιδήποτε διαφορετικό απ’ αυτούς είναι λάθος. Ανέχονται τους εβραίους μόνο και μόνο επειδή έχουν διάφορα κοινά, αλλά το ισλάμ είναι σχεδόν σαν τον σατανισμό γι αυτούς. Όμως όσο πιο γνωστό γίνεται, τόσο ο κόσμος εξοικειώνεται μαζί του. Είναι αυτό που λέμε ξενοφοβία. Το να φοβάσαι τους άλλους πολιτισμούς. Το κατανοώ, καθώς μεγαλώνουμε όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι μ’ αυτά τα συναισθήματα.
Barricada: Η εικόνα που έχουμε εμείς για τις Η.Π.Α. είναι αυτή μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας.
Sage: Αυτό ισχύει κυρίως στις μεγαλουπόλεις. Σ’ ολοκληρη την κεντρική αμερική δεν είναι έτσι. Στην πόλη μου η πλειοψηφία είναι λευκοί καθολικοί.
Barricada: Στη δουλειά σου έχεις εντάξει πετυχημένα την παράδοση του spoken word, κομμάτι της αφροαμερικάνικη πάράδοσης.
Sage: Ισχύει, αλλά ισχύει επίσης πως είναι μια παναθρώπινη εμπειρία. Η τέχνη της αφήγησης είναι κομμάτι αυτού που είμαστε κι είναι κομμάτι κάθε πολιτισμού. Το ραπάρισμα είναι ένας απ’ τους τρόπους να πεις μια ιστορία και όσον αφορά αυτό, τουλάχιστον, ισχύει και το ξέρω ότι έρχεται κατευθείαν από την αφρικανική παράδοση και τις μαύρες κοινότητες της Νέας Υόρκης.
Barricada: Κάποτε ένας τζαζίστας, αναφερόμενος στη τζαζ και τα μπλουζ ως την αποτύπωση της “νέγρικης εμπειρίας” είχε πει πως οι λευκοί μουσικοί, όσο καλοί κι αν είναι, υπολείπονται των μαύρων και πως πρέπει να προσπαθήσουν αρκετά για να φτάσουν στο σημείο απ’ όπου ένας μαύρος ξεκινάει. Το hip hop όμως, αν και πρόκειται κι αυτό για ένα μουσικό είδος γέννημα θρέμα “μαύρο”, ξεπήδησε από τις μητροπόλεις όπου οι διαφορετικές φυλές και κυρίως η νεολαία είναι πιο αναμεμιγμένη. Σίγουρα πιο πολύ απ’ ότι ήταν το 1930…
Sage: Ίσως κι όχι, δεν είμαι σίγουρος. Οι τέχνες είναι ανοιχτές και γίνονται κατανοητές και οικίες όταν τις σέβεσαι κι όταν σκέφτεσαι πως να προσφέρεις σ’ αυτές κι όχι πως να κλέψεις απ’ αυτές. Σε πολύ κόσμο δεν αρέσει ο τρόπος που παίζω μουσική, επειδή δε ραπάρω αρκετά “αλήτικα”, δε μιλάω αρκετά δρομίσια… Και πανάθεμα μου αν το ‘κανα. Δε μεγάλωσα «στο δρόμο» και δεν πρόκειται να υποκριθώ κάτι τέτοιο. Μιλάω μέσα από τη ψυχή μου κι αυτό είναι που έχω να συνεισφέρω σ’ αυτήν την κουλτούρα. Διηγούμαι την δικιά μου εμπειρία, τους αγώνες από εκεί που έρχομαι. Αυτό έχω να επικοινωνήσω. Πιστεύω πως σε κάθε μορφή τέχνης για να καταφέρεις να δώσεις κάτι, πρέπει να το κάνεις αυτό με ειλικρίνεια κι όχι με πρόθεση να εξαπατήσεις αυτόν που σ’ ακούει, ή να πλάσεις μια ψεύτικη περσόνα. Σ’ όποια κουλτούρα κι αν ανήκεις, πρέπει να μάθεις, ν’ αφοσιωθείς και να μεγαλώσεις μέσα απ’ αυτήν. Κι όχι να επαναλαμβάνεις απλά το ίδιο πράγμα. Και φυσικά αυτό το έχουν καταφέρει κι αρκετοί λευκοί τζαζίστες.
Barricada: Μου έλεγες χθες πως το 1992, όταν ξέσπασαν οι ταραχές στο Λος Άντζελες, πράγμα που σόκαρε πολύ κόσμο, εσύ λόγω του hip hop ήσουν προετοιμασμένος για κάτι τέτοιο. Μέσω των στίχων των NWA ας πούμε, που μιλούσαν για την αστυνομική βία και τη ζωή στο γκέτο.
Sage: Εννοείται. Αρκετά απ’ αυτά που ακούγαμε στα τέλη του 80, ακόμα και το gangsta rap που τότε γεννιόταν, μιλούσαν γι αυτά τα θέματα. Οι NWA ήταν το καλύτερο γκρουπ για να επικοινωνήσει αυτό το μήνυμα και να μεταφέρει αυτό που γινόταν, σ’ όλη την αμερική . Σίγουρα δε μιλούσαν γι αυτά στην τηλεόραση και το ίντερνετ δεν υπήρχε καν τότε. Το hip hop λοιπόν ήταν το μέσο ενημέρωσης. Σήμερα αυτό θα ακουγόταν τρελλό. Η νεολαία δε ψάχνει στο hip hop για ενημέρωση. Εμπνέεσαι, περνάς καλά, αλλά αν θες πληροφορίες τις βρίσκεις στο διαδίκτυο. Δεν ήταν έτσι όταν ήμουν εγώ νέος. Γι αυτό τρέφω μεγάλο σεβασμό σ’ αυτό που κατάφερε τότε το hip hop. Όταν ξεκίνησαν οι ταραχές δεν πιάστηκα απροετοίμαστος, ήξερα τι έπαιζε εκεί έξω με τους μπάτσους και την αστυνομία. Είναι περίεργο να σκεφτεί κανείς τώρα πως το hip hop μας είχε προετοιμάσει για κάτι τέτοιο. Όταν άλλοι δεν καταλάβαιναν τίποτα, εμείς γνωρίζαμε.
Barricada: Η μουσική σου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως underground, πιστεύεις πως αυτός ο όρος έχει κάποιο νόημα πλέον, μετά και το τέλος των 90’s;
Sage: Ακόμα και σήμερα είναι underground – δεν καλύπτεται από τα mainstream media. Νομίζω πως αυτό που κάνει τη μουσική μου underground είναι η ειλικρίνεια κι η αμεσότητα της. Κι ίσως αυτό να αποβαίνει εις βάρος της “επιτυχίας”. Ίσως να ήμουν πιο επιτυχημένος αν «νέρωνα» τα μηνύματα μου, ή αν δεν επέμενα σ’ αυτά που σκέφτομαι κι αισθάνομαι. Από την άλλη, ίσως κανείς να μην μπορεί πια να είναι underground. Είναι ένας όρος που είχε νόημα πριν το internet όταν έπρεπε να ψάξεις πολύ για μουσική που δεν υπήρχε στα μαγαζιά. Σήμερα ολονών μας η μουσική είναι διαθέσιμη στο μεγαλύτερο μαγαζί του κόσμου, το itunes. Οπότε ίσως και να μην είμαι underground…
Barricada: Όταν γεννήθηκε το hip hop, το γνώριζαν μόνο στο Νότιο Μπρονξ. Τότε ήταν πράγματι underground… Υπάρχει σήμερα undergound σκηνή στις Η.Π.Α.; Υπάρχουν νέα πράγματα;
Sage: Ό,τι νέο και να βγει καλύπτεται αμέσως από τα blogs. Από εκεί που δεν υπήρχε καθόλου, τώρα υπάρχει υπερβολική ενημέρωση και άπειρο υλικό διαθέσιμο. Παλιότερα δεν ήθελα να το παραδεχτώ αλλά σήμερα οι περισσότερες πωλήσεις γίνονται μέσω του itunes. Είτε ο κόσμος το αγοράζει, είτε το κλέβει, το βρίσκει τέλος πάντων ψηφιακά. Εννοείται πως κόβουμε ακόμα δίσκους, αλλά για να τους πουλήσουμε πρέπει να το κάνουμε μόνοι μας. Πάντως νομίζω πως αυτό που κάνει κάτι σήμερα underground είναι το μήνυμα, οι ιδέες.
Barricada: Σκεφτόμουν πως ίσως το σημαντικό κομμάτι στην ιστορία του hip hop έχει να κάνει με τις κοινότητες που το γέννησαν και τις πρακτικές τους: Το πώς ανταλλάζονταν τα mixtapes, πώς έγιναν γνωστοί μουσικοί χωρίς καμία επίσημη αναγνώριση. Και τα μηνύματα που «κυκλοφορούσαν» αυτές οι πρακτικές δε λέγονταν πουθενά αλλού. Σήμερα στην ελλάδα εξακολουθεί εν μέρει να ισχύει κάτι τέτοιο. Υπάρχει ακόμα underground μουσική (που μπορεί προφανώς να τη βρει κανείς στο internet) και μεταδίδει ένα αυθεντικό και ζωντανό μήνυμα το οποίο δεν χωράει στο mainstream. Συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στην αμερική;
Sage: Σίγουρα. Εγώ διαχειρίζομαι μια δισκογραφική που δεν καλύπτεται από τα μεγάλα media και μεταδίδει το μήνυμα της στόμα με στόμα. Κι υπάρχουν πιο άτυχοι από μένα. Εγώ έχω πρόσβαση σ’ αρκετό κοινό. Υπάρχουν εκεί έξω πολλοί ενδιαφέροντες καλλιτέχνες, ακτιβιστές που κάνουν μουσική που περνάει απαρατήρητη. Θέλει δουλειά όμως για να φτάσεις σε περισσότερο κόσμο και πολλοί απ’ αυτούς που θα το άξιζαν δεν την κάνουν. Αν πιστεύεις σ’ αυτό που λες πρέπει να το κάνεις. Δεν υπάρχουν πολλοί στον κόσμο του hip hop που να είναι και ακτιβιστές και να ενδιαφέρονται να μεταδώσουν το μήνυμα σε περισσότερο κόσμο. Όταν έγραψα το “Make shift Patriot”, μιλούσα για την αμερική αλλά και για όπου συνέβαινε κάτι τέτοιο. Αν σ’ ενδιαφέρει αυτό που λες, πρέπει να το κάνεις κατανοητό, να μεταδίδεις την ουσία του λόγου σου. Κι όχι να μένεις στην προσωπική σου κατάσταση. Αυτός ήταν πάντα ο στόχος μου σαν πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης.
Barricada: Μου ‘ρχονται στο μυαλό διάφορα τραγούδια που έχουν κυκλοφορήσει μέσα από την StrangeFamousRecords κι έβαζαν κοινωνικά ζητήματα. Το “Which side are you on?“** για παράδειγμα, που αναφέρεται σ’ ένα περιστατικό όπου μια μαύρη τρανσέξουαλ δέχτηκε ρατσιστική επίθεση και βρισκόμενη σε αυτοάμυνα, μαχαίρωσε τον τύπο που της επιτέθηκε.
Sage: Ακριβώς γι αυτό μιλάω. Το τραγούδι αυτό για παράδειγμα ανοίγει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Αν επικεντρωνόταν μόνο στη Cece (το όνομα της φυλακισμένης) θα είχε σίγουρα ενδιαφέρον αλλά το γεγονός πως το χρησιμοποίησε για να ανοίξει το ζήτημα των ομοφοβικών συμπεριφορών μέσα στο hip hop, έκανε τη διαφορά και το έκανε «προσβάσιμο» σε μεγαλύτερο κύκλο ανθρώπων. Όταν μεγάλωνα το hip hop ήταν πολύ ομοφοβικό. Κι ακόμα είναι. Υπάρχουν πολλοί αγαπημένοι μας καλλιτέχνες που σταμάτησα ν’ ακούω γιατί τους είχα πια σιχαθεί. Λένε τη λέξη πούστης (faggot) σαν βρισιά τόσο ανενδοίαστα… Μικρός δεν μου φαινόταν πως αυτό ήταν πρόβλημα. Μέχρι να φτάσω στο κολέγιο και να φύγω από τη μικρή πόλη απ’ όπου κατάγομαι δεν είχα τέτοιες εικόνες. Το hip hop είναι ακόμα σε μεγάλο του κομμάτι ομοφοβικό και σεξιστικό κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αλλάξουμε. Όπως το hip hop μας μεγάλωσε πρέπει κι εμείς να το βοηθήσουμε να μεγαλώσει. Έχω περίπου την ίδια ηλικία με το hip hop, μεγάλωσα κυριολεκτικά μαζί του και πέρασα όλες τις φάσεις του. Έφτασε κάποια στιγμή που νιώσαμε πως έπρεπε να κάνουμε μια στροφή. Προφανώς δε θ’ αλλάξει κι ολόκληρο το hip hop μαζί μας, αλλά πρέπει να το κάνουμε. Όπως αν αποκαλούσε ένα λευκό παιδί κάποιον “νέγρο”, δε θα γινόταν αποδεκτό, έτσι δεν πρέπει ν’ αφήνουμε και τέτοιες συμπεριφορές να περνάνε. Πιστεύω πως είναι δυνατό να αλλάζεις την κουλτούρα προς το καλύτερο.
Barricada: Μοιάζει πολύ η κατάσταση μ’ εδώ. Γι αυτό το θεωρώ πολύ σημαντικό τραγούδι. Όποιος καταλαβαίνει το hip hop σαν μια μουσική που εκφράζει έναν κοινωνικό αγώνα, πρέπει να καταλαβαίνει πως δεν μπορούμε να αναπαράγουμε τα ίδια σκατά που λένε κι εχθροί μας. Δεν μπορούμε να επαναλαμβάνουμε τα ρατσιστικά και τα σεξιστικά κλισέ…
Sage: Εννοείται. Δεν μπορείς να λες πως είσαι εναντίον των ομοφυλόφιλων αλλά υπέρ «του λαού»… Κι όσο απλό κι αν ακούγεται, είναι ακόμα δυσνόητο. Αλλά πρέπει να το λέμε. Κι όποιος δε θέλει να ωριμάσει να πάει στο διάολο.
Barricada: Κάποτε δε γούσταραν τους Public Enemy επειδή ήταν περήφανοι που ήταν μαύροι…
Sage: Ακριβώς. Θυμάμαι όταν είχα πάει με τη μητέρα μου σ’ ένα δικοπωλείο για να πάρω ένα δίσκο των Public Enemy κι ο πωλητής της είπε να μην μου το πάρει γιατί είναι ρατσιστές. Οι Public Enemy! Τελικά, 15 χρόνια αργότερα, βρέθηκα μαζί τους στη σκηνή…
Barricada: Σιγά σιγά θα πρέπει να τελειώνουμε, να κάνεις και το soundcheck… Σκεφτόμουν πως το hip hop είναι ένα χωνευτήρι μέσα από το οποίο η νεολαία, ντόπιοι και μετανάστες, εφευρίσκουν τρόπους έκφρασης κι ξανακαλύπτουν τη γλώσσα. Διαφορετικός κόσμος, που δε διαβάζει σχεδόν ποτέ, μιλάει, γράφει κι επικοινωνεί, «πολιτικοποιείται» μέσω του hip hop.
Sage: Ακόμα κι έτσι πάντως καλό θα ήταν να μπορούσαμε να τους κάνουμε και να διαβάσουν… Πάντως αυτό πρέπει να είναι η τέχνη, κάθε τέχνη. Επικοινωνία. Το hip hop στην ουσία είναι καταγραφή εμπειριών, σύνθεση ιδεών… Βασίζεται άλλωστε και στο sampling. Παίρνεις κάτι από ‘δω, κάτι από ‘κει, και τα συνδυάζεις. Εμένα μ’ έκανε ν’ ασχοληθώ πάντως. Χωρίς αμφιβολία, το hip hop μ’ έκανε ν’ ασχοληθώ με την πολιτική…
Barricada: Σ’ ευχαριστούμε για τη συνέντευξη.
Sage: Εγώ ευχαριστώ. Πάμε για το soundcheck!
*Patriot Act: Δεν πρόκειται απλώς γι άλλον έναν “αντι-τρομοκρατικό” νόμο αλλά για το αναγκαίο νομικό οπλοστάσιο (το οποίο ψηφίστηκε μόλις 1,5 μετά την 11/9), χάρη το οποίο “οι υπηρεσίες ασφαλείας αποκτούσαν πρωτόγνωρες εξουσίες, που διέλυαν κάθε έννοια δικαιωμάτων μέχρι τότε”
βλέπε Barricada #16, σεπτέμβριος-οκτώβριος 2011
**“Which side are you on?”: Ο B. Dolan, ο οποίος συμμετέχει επίσης στη Strange Famous Records, προκαλεί σκάνδαλο στον κόσμο του hip hop μιλώντας για την υπόθεση της Cece McDonald. Στο videoclip φαίνεται ο Busta Rhymes να φτύνει τον ομοφοβικό οχετό του κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης. Αυτό που κάνει το τραγούδι ακόμα πιο ρηξικέλευθο είναι πως ο B. Dolan έχει σαμπλάρει κι έχει δανειστεί τον τίτλο ενός από τα πλέον γνωστά αμερικάνικα εργατικά τραγούδια, που αναφέρεται στην αιματηρή απεργιακή μάχη ανάμεσα στους εργάτες των ορυχείων του Kentucky και τον σερίφη το 1931.