O B. Dolan, μέλος της ανεξάρτητης Strange Famous Records μαζί με τους Sage Francis,  Prolyphic κ.α., είναι ένας mc με ιστορία που δεν ξεπετιέται εύκολα σε μια παράγραφο. Στα 33 του χρόνια έχει προλάβει να χωρέσει στο βιογραφικό του, μεταξύ άλλων, νίκες σε Slam Poetry Contests, μια σύντομη περίοδο κατά την όποια δούλεψε πόρτα σε διάφορα “υπόγεια” νεοϋορκέζικα κλαμπ και ακόμα μια, πριν την αποχώρηση του από το Μεγάλο Μήλο, κατά την οποία έζησε άστεγος. Ο Dolan υπήρξε απ’ τις φιγούρες που συνειδητά επιχείρησε να θολώσει τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ διαφόρων “μαύρων” μουσικών ειδών που γειτονεύουν με το ραπ, διατηρώντας την ίδια στιγμή μια ακλόνητη πίστη στον μαχητικό πολιτικό χαρακτήρα που οφείλει να έχει η υποκουλτούρα της οποίας αποτελεί μέλος από την εφηβεία του. Η πίστη του αυτή, όπως έχουμε δει στο παρελθόν, συχνά τον έφερε στην ευχάριστη θέση να συγκρουστεί καταμέτωπα και με διάφορα (σεξιστικά και όχι μόνο) στερεότυπα που κατά καιρούς σέρνει μαζί του το (mainstream και όχι μόνο…) χιπχοπ.

Ακολουθούν αποσπάσματα από πρόσφατη συνεντεύξη του στο αμερικάνικο χιπχοπ περιοδικό RESPECT mag:

Τι πιστεύεις για την σημασία του τραγουδιού σου Film the Police, μετά τις αποκαλύψεις περί των μαζικών παρακολουθήσεων της NSA;
Φτιάξαμε αυτό το τραγούδι στον απόηχο των γεγονότων που συνδέθηκαν με την δολοφονία του Oscar Grand απ’ την αστυνομία. Εκεί είχαμε μια απόδειξη του πόσο σημαντικό μπορεί να αποβεί υπό ορισμένες συνθήκες να καταγράφουν οι διαδηλωτές το τι συμβαίνει στους δρόμους, ειδικά όταν έχεις να κάνεις με ανθρώπους που αξιώνουν πως έχουν το μονοπώλιο της βίας, όπως είναι η αστυνομία. Προφανώς όλοι καταλαβαίνουν πως μετά την 11η/9ου η διαρκώς επεκτεινόμενη μαζική επιτήρηση είναι της μόδας, όπως είναι τα λιγότερα ατομικά δικαιώματα και η επέκταση των προνομίων και των αρμοδιοτήτων των  μπάτσων, όπως είναι τα χρήματα που επενδύονται στην αστυνομία μέσω αντιτρομοκρατικών εκστρατειών και  καταλήγουν στην δημιουργία στρατό-μπατσων με φουτουριστικές στολές και εξοπλισμό. Όλα αυτά είναι της μόδας. Και είναι ακόμα πιο σημαντικό να μπορούμε να τα καταγράφουμε. Το ζήτημα της NSA είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα για μένα, έχει να κάνει με την δυνατότητά μας να επικοινωνούμε χωρίς να μας παρακολουθεί η κυβέρνηση. Φαντάζομαι σε έναν βαθμό θα μπορούσες να βγάλεις ένα γενικό συμπέρασμα πως όλα αυτά είναι γέννημα μιας εποχής όπου κυριαρχεί η εξουσία της εικόνας και της πληροφορίας, και να βγάλεις μια αναλογία σύμφωνα με την οποία το να καταγράφεις την αστυνομία είναι σαν να βάζεις μια αποσπασματική κόντρα στην διαρκή παρακολούθηση την οποία  έχουμε να αντιμετωπίσουμε εμείς απ’ αυτήν.

Απ’ την άλλη, διάβαζα πρόσφατα πως ο John Pike, ο μπάτσος που καταδικάστηκε για κατάχρηση εξουσίας στους διαδηλωτές φοιτητές το 2011 στην καλιφόρνια, εντέλει κέρδισε κρατική αποζημίωση (για την ψυχολογική βία που δέχθηκε μέσω απειλητικών ιντερνετικών μηνυμάτων μετά την αποκάλυψη των προσωπικών του στοιχείων απ’ τους Anonymous) που ήταν μεγαλύτερη απ’ αυτήν που κέρδισαν οι φοιτητές εναντίων των οποίων αποδείχθηκε πως είχε χρησιμοποιήσει αναίτια το pepper spray…
Ναι, σίγουρα το καλοκαίρι που πέρασε ήταν περίεργο σε σχέση με διάφορα τέτοια περιστατικά. Τον ίδιο πάνω κάτω καιρό η πολιτεία της Φλόριντα έδωσε στον George Zimmerman (ιδιωτικός μπάτσος που δολοφόνησε το 2012 τον 17χρονο αφροαμερικανό Trayvon Martin) ξανά το όπλο του, δεν παίζει να βρεις εύκολα καλύτερο παράδειγμα ότι κάτι δεν πάει καλά… (γελάει). Προφανώς η βιντεοσκόπηση της αστυνομίας ποτέ δεν υποτιθόταν ότι είναι σωτηρία για τα πάντα. Θα ‘θελα να είμαι αρκετά καθαρός σε σχέση μ’ αυτό: δεν είναι. Είναι απλά ένα πρακτικό, άμεσο πράγμα που μπορεί να γίνει. Εγώ, για να σου πω την αλήθεια, αφού μιλάμε για “πολιτική” μουσική, ξενερώνω με mcs που ραπάρουν σαν να απαγγέλουν καλοσυνάτα αυτοκόλλητα από μκο ή αφηρημένες γενικολογίες για κοινωνικά ζητήματα. Νομίζω ότι είναι πολύ εύκολο να κερδίσεις το χειροκρότημα λέγοντας “όλοι οι πολιτικοί είναι κλέφτες” ή ” είναι ο διάολος ο ιδίος”. Ξέρεις αυτά είναι στερεότυπα που ισχύουν μεν, αλλά τα λέει όλος ο κόσμος. Μπορείς να βγεις να ξαναπείς τα ίδια που λένε όλοι και να νομίζεις ότι κάνεις κοινωνικοπολιτικό ραπ, την στιγμή που απλά δεν λέει και δεν αλλάζει τίποτα ιδιαίτερο.

Όποτε γράφω ένα απ’ αυτά που λέτε “πολιτικά” τραγούδια, προσπαθώ να είμαι καθαρός και σαφής ακόμα και λίγο “στενός” σε σχέση με το σε τι πράγμα αναφέρομαι. Το “Film the Police” προτρέπει, κυριολεκτικά, στην βιντεοσκόπηση της αστυνομίας. Δεν είναι μανιφέστο, είναι μια υπενθύμιση πως αν μπάτσοι κάνουν καριολίκια μπροστά στα μάτια  σου και έχεις ένα κινητό που τραβάει κάμερα, είναι καλή ιδέα να το καταγράψεις. Αλλά αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα ουσιαστικά αρχίζει και τελειώνει εκεί. Συνδέεται όμως με άλλα ζητήματα, που πάνε πέρα απ’ αυτήν την πρακτική και πέρα απ’ αυτό το τραγούδι, κι αν αυτό το τραγούδι αποτελέσει αφορμή για κάποιους να θέσουν και τα υπόλοιπα, εγώ θα είμαι πολύ χαρούμενος. Έχω χαρεί που έχει γίνει κάπως “μοδάτη ατάκα”, την ίδια στιγμή όμως ξέρω πως… -θέλω να πω, όπως ξέρεις, το κομμάτι, τόσο στην παραγωγή όσο και στο ρεφρέν, είναι μια μεταστροφή του “Fuck the Police” των NWA. Όταν το παίζω live στο ρεφρέν πάντα λέω “And fuck the Police. Still fuck the Police”. Το “Βιντεοσκόπησε την Αστυνομία” δεν έρχεται για να απαξιώσει το “Γάμησε την Αστυνομία”, είναι απλά ένα μέσο ακόμα στην ίδια κατεύθυνση. Την ίδια στιγμή, βέβαια, τι προσφέρει η βιντεοσκόπηση της αστυνομίας στο να βάλεις κόντρα στον παγκόσμιο καπιταλιστικό επεκτατισμό; Όχι πολλά… Αυτή η γαμημένη συσκευή που έχουμε στην τσέπη έχει φτιαχτεί πάνω στην καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων εργατών  κάποιας άλλης χώρας και εκπροσωπεί τα συμφέροντα αυτών που εκμεταλλεύονται την εργασία αυτή. Κι είναι όλα αυτά ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε προτού αρχίσουμε να μιλάμε για την οικοδόμηση  μιας δίκαιης κοινωνίας. Παίζουνε πολλά σκατά τα οποία πρέπει να μοντάρουμε (γελάει). Και προσπαθώ να μην χάνομαι εκεί μέσα. Αν νομίζεις ότι μπορείς να τα μοντάρεις όλα ταυτόχρονα, έχεις χάσει την μπάλα. Αν έχεις στο νου σου το συνολικό πρόβλημα αλλά προσπαθείς να επικεντρωθείς κάθε φορά σε κάτι απ’ αυτό στο οποίο μπορεί να έχεις αντίκτυπο, τότε νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε μικρά, σημαντικά βήματα. Είμαι πιο πολύ τύπος της επαναστασης α λα Children of Men, παρά του V for Vendetta.

Δεν το έχω δει.
Και τα δύο κυκλοφόρησαν περίπου την ίδια περίοδο και σκεφτόμουν πως η διαφορά τους είναι η διαφορά μεταξύ υλικής πραγματικότητας και φαντασίωσης. Η φαντασίωση έχει να κάνει με το V for Vendetta όπου ένας τύπος με μάσκα θα βγει στην τηλεόραση, θα πει τον σωστό συνδυασμό λέξεων κι αυτές θα πυροδοτήσουν  μια  μαζική συνειδησιακή έκρηξη που θα καταλήξει αυτόματα στην παγκόσμια επανάσταση. Στο Children of Men, αυτοί που συμμετέχουν κάνουν ό,τι περνάει απ’ το χέρι τους κι ύστερα παραδίνουν το φορτίο στον επόμενο, που κάνει το ίδιο. Οι περισσότεροι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα προλάβουν να δουν το “τελικό αποτέλεσμα”, αλλά εξακολουθεί να έχει νόημα να κάνεις ό,τι μπορείς  και να στέκεσαι μαζί με άλλους όσο πιο σθεναρά μπορείς στο σήμερα, ειδικά εκεί που αισθάνεσαι ότι έχει νόημα και μπορεί να είναι αποτελεσματικό να δράσεις, ακόμα κι αν στην αρχή αφορά μόνο το πιο κοντινό σου κοινωνικό περιβάλλον.

Eίπες πριν για την πρόθεση σου να γίνεσαι σαφής και πολύ συγκεκριμένος στις αναφορές σου. Νομίζω πως αυτό είναι προφανές σε κομμάτια όπως το “Lucifer” και το “Come to Jamaica”, όπου αναφέρεσαι σε τύπους όπως ο Warren Anderson και o Bugsy Spiegel. Νομίζω πως εκεί, συγκεκριμενοποιώντας την κριτική σου, καταφέρνεις όντως να αποφύγεις τις άσκοπες γενικεύσεις  που προανέφερες.
Πάντοτε με συγκινούσε η δύναμη του χαρακτήρα, ενός τύπου με όνομα, επώνυμο  και συγκεκριμένη προσωπικότητα. Είναι ενδιαφέρον. Ενώ  οι γενικεύσεις ή οι στεγνές αναφορές σε ρόλους μπορούν να αναδειχθούν πιο δυνατές σε άλλες περιπτώσεις, αισθάνομαι πως οι άνθρωποι συνδέονται πιο εύκολα όταν μπορούν να σχηματοποιήσουν έναν χαρακτήρα στο κεφάλι τους. Και εντέλει καταλήγω να τους χρησιμοποιώ συχνά. Είτε μιλάμε για τον Warren Anderson, τον Justin Timberlake ή τον Vin Diesel.  Μ’ αρέσει να περιγράφω τους ανθρώπους και τις προσωπικότητές τους. Γιατί το προσωπικό είναι πολιτικό. Οι γενικεύσεις είναι κάπως βαρετές. Μπορεί να καταλήγουν σε αφαιρέσεις ή να γίνονται στεγνές και άχαρες. Όμως όλες οι πολιτικές θεωρίες αγγίζουν, βρίσκουν σπίτι στις προσωπικές ζωές  των ανθρώπων. Οπότε, ναι, σε κάθε περίπτωση βρίσκω πιο ενδιαφέρουσα την περιοχή αυτή στην οποία οι ιδέες “έρχονται σπίτι” και παίζουνε μπάλα με τις υλικές, πραγματικές ζωές των ανθρώπων. Γι’ αυτό και δεν δέχομαι και τον χαρακτηρισμό “πολιτικός ράππερ”. Τι είναι το πολιτικό και τι είναι το προσωπικό; Πού είναι η διαχωριστική γραμμή; Η πολιτική υπάρχει μέσα στην κάθε μέρα μου, απ’ το πώς καταφέρνω να επιβιώνω οικονομικά, μέχρι οτιδήποτε άλλο. Η πολιτική είναι πολύ βαθιά χωμένη στις πραγματικότητες των ανθρώπων.

Στο “Which side are you on” λες ότι “το χιπ χοπ είναι λαϊκή  μουσική που γεννήθηκε μέσα από αγώνες”, και συμφωνώ μ’ αυτήν την τοποθέτηση, τουλάχιστον όσο έχει να κάνει με την καταγωγή του χιπ χοπ. Όμως αν εξετάσεις την καταγωγή του την ίδια στιγμή μ’ αυτό που είναι σήμερα, ποια θα έλεγες ότι είναι η πολιτική “βάση” του χιπ χοπ, σε ένα θεμελιακό επίπεδο;
Το να επιχειρήσεις να μιλήσεις “γενικά” για το χιπ χοπ πλέον είναι σχεδόν επικίνδυνο καθώς έχει μετατραπεί σε ένα τόσο τεράστιο μουσικό είδος όπου υπάρχουν τόσοι πολλοί που κάνουν διαφορετικά μουσικά projects για ολότελα διαφορετικούς λόγους. Οπότε προσπαθώ απλά να κρίνω τους ράππερ σε σχέση μ’ αυτό που προσπαθούν να πετύχουν. Οπότε δεν θα συγκρίνω τον Kanye West με τον Chuck D κι αυτόν με τον Pharoahe Monch κι αυτόν με το nerdoραπ κι αυτό με τον Lil Jon. Αυτοί οι mcs κάνουν διαφορετικά πράγματα. Οπότε προσπαθώ να είμαι προσεκτικός σε σχέση με δηλώσεις-κουβέρτες που ομαδοποιούν το σύνολο του χιπ χοπ. Για μένα, όμως, αυτό που με ενέπνευσε στο ραπ ήταν όταν άκουσα τον Chuck D να λέει ότι το ραπ είναι το CNN των μαύρων. Και ο Scarface, σ’ ένα κομμάτι του με τον Ice Cube είχε πει “Πάντοτε θεωρούμασταν κακοί -και  τώρα προσπαθούν να φιμώσουν το μόνο δικό μας μέσο επικοινωνίας”. Όταν τ’ άκουσα αυτά είπα ναι, αυτό είναι το ραπ.

Καθώς έχουν περάσει τα χρόνια και η επιρροή του ραπ δεν έχει σταματήσει να εξαπλώνεται, πιστεύω ότι το ραπ έχει υπάρξει πλέον, κατά καιρούς, το CNN των φτωχών. Και νομίζω ότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η δύναμη του, το γεγονός ότι στην ρίζα του παραμένει μια αποκεντρωμένη μουσική έκφραση που μπορεί να παραχθεί με ελάχιστα μέσα οπουδήποτε. Το μόνο που χρειάζεσαι απαραίτητα είναι ένας τύπος που να χτυπάει ρυθμικά το χέρι του σ’ ένα τραπέζι και η ικανότητα να ρυμάρεις τις σκέψεις σου. Και γι’ αυτό τον λόγο παρέχει την δύναμη  στους ανθρώπους να επικοινωνούν και να συνευρίσκονται με τρόπους που δεν έχουν ανάγκη κανένα γαμημένο φίλτρο.
Οπότε το εμπορικό ραπ είναι εμπορικό ραπ και αν κάνεις μουσική για κλαμπάκια, τότε κάνεις μουσική για κλαμπάκια και αν αυτή η μουσική καταφέρνει να κάνει το κλαμπ να μπιστάει, τότε μάλλον τα χεις καταφέρει. Εγώ διάλεξα άλλο πράγμα, διάλεξα να κινούμαι έτσι ώστε να μπορώ να πω όλα αυτά που έχω ανάγκη να πω. Κι είμαι τυχερός που βρίσκομαι στην Strange Famous μαζί με τον Sage, που είναι ανεξάρτητη. Δεν χρωστάμε σε κανέναν τίποτα, έχουμε τον απόλυτο έλεγχο της δουλειάς μας και λέμε ό,τι σκατά θέλουμε να πούμε. Και αυτό κατά την γνώμη μου είναι δύναμη. Νομίζω  ότι υπάρχει κάτι που εγώ το λέω πολιτικό σ’ αυτή την διαδικασία και είναι το να διαλέγεις να εκτίθεσαι δημόσια μαζί με άλλους ανθρώπους  με όρους που διαμορφώνετε και όχι απλά να κάθεσαι μπροστά σ’ ένα κουτί, να χαζεύεις το ιντερνετ και να αποξενώνεσαι απ’ τους τριγύρω σου, προσεγγίζοντας την πραγματικότητα μόνο μέσω αυτού. Ξανά, το προσωπικό είναι πολιτικό και πολλά απ’ όσα κάνουμε είναι πολιτικά απ’ την ρίζα τους, ακόμα κι αν μας διαφεύγουν την στιγμή που συμβαίνουν.