 |
(η φωτογραφία από διαδήλωση του Network Against Psychiatric Assault στην καλιφόρνια, το 1975) “… Η αναπληρώτρια διοικήτρια του ΨΝΑ, Αφροδίτη Χονδρονικόλα, εξηγεί ότι πρόκειται να κατασκευαστεί ένας μονόκλινος θάλαμος αυξημένης φροντίδας (γνωστός και ως “ήσυχο δωμάτιο”) σε εννέα τμήματα οξέων περιστατικών. Εκεί θα τοποθετούνται οι διεγερτικοί ασθενείς, όταν δεν λειτουργούν οι τεχνικές αποκλιμάκωσης και κρίνονται από τους θεράποντες ψυχιάτρους επικίνδυνοι για τον εαυτό τους και τους άλλους. “Το κόστος για το καθένα από αυτά τα δωμάτια υπολογίζουμε ότι δεν θα ξεπεράσει τα 1.000 ευρώ. Εχουμε ζητήσει άδεια από την αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων για τοποθέτηση κάμερας και έχουμε πάρει προσφορές από δύο εταιρείες”, λέει η κ. Χονδρονικόλα. … Ο Βλάσης Τομαράς, καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου -τα μέλη της οποίας ορίζονται από το υπουργείο Υγείας – λέει στην “Κ” ότι από το 2008 ζητούν τη δημιουργία “ήσυχων δωματίων”. Σε έκθεση που συνέταξε, εξηγεί τις σχετικές προδιαγραφές. “Η πόρτα ανοίγει από τους νοσηλευτές και μόνο, απουσιάζουν τα μεταλλικά σκεύη, καθρέφτης, κομοδίνο, πριζοδιακόπτες. Το στρώμα και το δάπεδο είναι άκαυστα. Υπάρχει πυρανίχνευση και επιτήρηση με κάμερα”. Μια ακόμη παράμετρος προβλέπει την επένδυση των τοίχων με μαλακά υλικά για να αποφεύγονται οι τραυματισμοί. … Αυτά δημοσιεύονταν, με κάποια “ανθρωπιστική χαρά” σε μια καθεστωτική εφημερίδα, στις αρχές Σεπτέμβρη του 2015. Εξηγήσιμη η χαρά: το κάτεργο του Δαφνιού δεν έκλεισε, όπως θα έπρεπε. Αντίθετα. Ανακαινίζεται, και φυσικά προς το χειρότερο. Ανακαινίζεται ο (ψυχιατρικός) εγκλεισμός παίζοντας ακόμα και με τις λέξεις. Γιατί όχι; Τι είναι το “ήσυχο δωμάτιο”; Όχι ένα δωμάτιο για να διαβάσεις ή να ακούσεις μουσική… Είναι θάλαμος απομόνωσης... Ακόμα και ηχητικής… Θάλαμος απομόνωσης όπου “αν χρειάζεται” ο έγκλειστος θα μένει και δεμένος… Ένα τέτοιο είδος απομόνωσης, από μόνο του, είναι βασανιστήριο… Αλλά δεν πειράζει. Αυτοί είναι “τρελοί” και “επικίνδυνοι”… … Έρχομαι τώρα στα πιο σοβαρά. Υπάρχει ένα πολύ σοβαρό, κεντρικό ζήτημα, στο οποίο έχει απαντήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια η ψυχιατρική, σαν επιστήμη, και η απάντηση είναι αδιαπραγμάτευτη: άσυλα τέλος. Και φτάνουμε στο 2014 για να ξανατεθεί αυτό το ζήτημα στην ελλάδα, και μάλιστα με επιχειρήματα υποτίθεται ανθρωπιστικά. Εάν θα κλείσει, εάν ΠΡΕΠΕΙ να κλείσει, ή όχι, το ψυχιατρείο. Το Δαφνί ας πούμε. Και βγαίνουν διάφοροι συνδικαλιστές, και κόμματα της αριστεράς, και λένε “όχι, να μην κλείσει το ψυχιατρείο”. Ξαναβρίσκονται λοιπόν επιχειρήματα, συνηγορία του ασύλου. Αν αρρώσταινα, εάν αρρώσταινε ένας δικός μου άνθρωπος, δεν θα ήθελα ποτέ να βρεθώ, να βρεθεί, σε μια κατάσταση τέτοια, πίσω από μια κλειδωμένη πόρτα, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα ήθελα μια θεραπεία κοντά στο σπίτι μου, με τους ανθρώπους μου εμπλεκόμενους, και με προοπτική να ξαναπιάσω την ζωή μου από εκεί που την άφησα όταν μου έτυχε το ψυχιατρικό πρόβλημα… Λοιπόν, έχουν υπάρξει ιστορικά αυτά τα δύο μοντέλα, το ένα του εγκλεισμού, του κλειστού ψυχιατρείου, και το άλλο της ανοικτής και σαφώς πιο κοινωνικής θεραπείας. Από επιστημονική άποψη το ζήτημα έχει κλείσει. Το πρώτο μοντέλο θεωρείται διεθνώς απαράδεκτο. Όμως στην ελλάδα ανακινείται το ζήτημα “να μην κλείσει το άσυλο – το ψυχιατρείο”. Αυτό είναι αντιδραστικό, και επιβιώνει σαν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι όλες αυτές οι χρηματοδοτήσεις που προορίζονταν στο να εξαφανιστεί οριστικά το άσυλο και να ξεπεραστεί ο εγκλεισμός, δεν πήγαν ουσιαστικά σ’ αυτό τον σκοπό. Ένα βασικό απ’ αυτά που ΔΕΝ έγιναν είναι ότι δεν άλλαξε η κουλτούρα του προσωπικού που ασχολείται με τους ψυχικά πάσχοντες.
|
> απ’ το 99ο τεύχος του περιοδικού Sarajevo (οκτώβρης ’15)